Đảo chính Đảo chính Thái Lan 2014

Phát động

Tối ngày 22 tháng 5 năm 2014, Đại tướng Prayut phát một thông cáo trên truyền hình rằng Lực lượng Vũ trang Hoàng gia đang bắt đầu nắm quyền kiểm soát đất nước, chính thức phát động một cuộc đảo chính với chính phủ tạm quyền và thành lập cơ quan NCPO để quản lý quốc gia.

Trong đêm đó, NCPO bãi bỏ hiến pháp năm 2007, chỉ giữ lại điều hai đề cập đến nhà vua. Thêm vào đó, NCPO ra lệnh giải tán chính phủ tạm quyền, nhưng giữ nguyên Thượng viện cũng như các cơ quan quốc gia khác, bao gồm tòa án và các cơ quan độc lập. NCPO tuyên bố các điều sau:

NCPO sau đó tuyên bố họ sẽ thực thi mọi quyền hành và nghĩa vụ mà theo luật thuộc về thủ tướng và nội các cho tới khi có thủ tướng mới. Các thành viên của NCPO được quyền quản lý các bộ phòng chính phủ và cơ quan tương đương.

Ngày 24 tháng 5 năm 2014, NCPO cho giải tán Thượng viện và đặt quyền lập pháp thuộc về lãnh đạo của họ. Các cơ quan tư pháp cũng được chỉ thị phải hoạt động dưới sự chỉ đạo của họ. Đại tướng Adul bị đưa về một đơn vị đã không còn hoạt động trong Văn phòng Thủ tướng và thay thế bằng Đại tướng Cảnh sát Watcharapol Prasarnrajkit. Adul bị xem là trung thành với chính phủ bị lật đổ.

Bắt giam và tạm giam các nhân vật công chúng

Ngay sau khi cuộc đảo chính được phát động, Thủ tướng tạm quyền Niwatthamrong, người đã không tham dự các cuộc đối thoại, đã rời khỏi văn phòng của ông ta ở Bộ Tài chính để tránh bị quân đội bắt. NCPO ra lệnh ông ta và các thành viên nội các chưa bị bắt phải báo lại cho quân đội trong hôm đó. Có thông tin Niwatthamrong có ý định thành lập một chính phủ lưu vong trong đại sứ quán Mỹ ở Bangkok, nhưng đại sứ quán đã bác bỏ thông tin này.

Đêm ngày 22 tháng 5 năm 2014, quân đội tạm giam thêm các chính khách khác, bao gồm Chalerm Yubamrung và các con trai ông ta. Ngày hôm sau, NCPO cho triệu tập các thành viên của PTP và gia tộc Shinawatra, kể cả Yingluck. Niwatthamrong và Yingluck đã đầu thú vào ngày hôm đó. Yingluck bị tạm giam trong một "nhà an toàn" bí mật. NCPO nói đã thả bà ta vào ngày 25 tháng 5.

NCPO tiếp tục triệu tập 114 nhân vật chủ chốt từ cả hai phe và nhấn mạnh rằng những ai không giao nộp sẽ bị bắt giam và truy tố. Nhà hoạt động Sombat Boonngamanong, thường được biết với tên "Người biên tập khùng" (Dotty Editor), là người đầu tiên tuyên bố không khuất phục: "Nực cười. Không báo cáo [cho ủy ban hành chính quân đội (junta)] là phạm tội à." Ông ta thách thức lời yêu cầu triệu tập bằng bài viết trên Facebook: "Đố các người bắt được tôi." NCPO đáp trả rằng sáng ngày 24 tháng 5, họ sẽ cử quân lính đến bắt giam những người không hiện diện. Một trong những người bị bắt là Panthongtae Shinawatra, anh họ của Yingluck. Sombat sau đó bị bắt vào ngày 5 tháng 6 năm 2014 ở tỉnh Chon Buri. Quân đội phát hiện ông ta qua Internet từ một địa chỉ IP mà ông ta dùng để đăng các bình luận. Không chỉ bị 2 năm tù giam vì vi phạm mệnh lệnh, Sombat phải đối mặt 7 năm tù vì tội kích động người dân vi phạm các mệnh lệnh mà họ gọi là "luật của quốc gia". Quân đội cũng tuyên bố những ai cho Sombat nương nhờ cũng sẽ bị xử lý 2 năm tù vì tội "chứa chấp tội phạm".

NCPO cũng triệu tập các cơ quan ngoại giao Bangkok đến trụ sở. Trong buổi triệu tập, NCPO nói rằng các cơ quan chỉ là được "mời" đến họp với quân đội, để họ có "sự thấu hiểu đúng đắn" về nhiệm vụ của họ. Nhiều đại sứ, kể cả Đại sứ Đức Rolf Peter Schulze, đã từ chối tham dự.

Cựu Bộ trưởng Bộ giáo dục Chaturon Chaisaeng là người đầu tiên bị xét xử trong tòa án quân đội vì không hiện diện theo lời triệu tập của NCPO. Quân lính bắt giữ Chaturon giữa đám đông báo chí nước ngoài ngay sau cuộc họp báo ở Câu lạc bộ Báo chí Nước ngoài Thái Lan ngày 27 tháng 8 năm 2014. Người phát ngôn của NCPO nói rằng tổ chức họp báo với báo chí nước ngoài được xem là không hợp phép và đi ngược chính sách của NCPO. Chaturon đối mặt 14 năm tù vì các tội liên quan đến máy tính.

Thiết quân luật cho phép quân đội giam giữ người không quá bảy ngày. NCPO không hề quan tâm đến thời gian. Một số cá nhân đã biệt giam đến hơn ba tuần.

Kiểm soát hoạt động công cộng và truyền thông

Sau khi thông báo đảo chính, NCPO phát lệnh cấm tụ tập chính trị và yêu cầu những người biểu tình phải giải tán. Họ cũng chỉ thị các cơ sở giáo dục cả công lẫn tư phải đóng cửa từ ngày 23 tới ngày 24 tháng 5 năm 2014. Một lệnh giới nghiêm được ban bố khắp toàn quốc, buộc người dân ở trong nhà từ 22:00 đến 05:00. Giờ giới nghiêm sau đó được thu hẹp từ 24:00 tới 4:00, hiệu lực từ ngày 28 tháng 5 năm 2014. Lệnh giới nghiêm được dỡ bỏ hầu hết kể từ ngày 13 tháng 6 năm 2014.

NCPO cũng yêu cầu tất cả kênh truyền hình và phát thanh phải dừng chương trình thường ngày và chỉ phát chương trình của RTA. Wanchai Tantiwittayapitak, phó giám đốc Đài Phát thanh - Truyền hình Công cộng Thái Lan điều hành kênh Thai PBS, đã bị bắt giữ sau khi ông này cho phát trực tiếp một chương trình đặc biệt về đảo chính trên YouTube thay vì trên truyền hình. Trong chương trình, một số học giả, kể cả giảng viên Đại học Chulalongkorn Gothom Arya, đã được phỏng vấn và đưa ra các bình luận tiêu cực về cuộc đảo chính. Thai PBS nói Wanchai đã bị đưa đến trụ sở Khu vực Quân đội Thứ nhất để "chấn chỉnh sự hiểu biết giữa truyền thông và quân đội."

Vào ngày 23 tháng 5 năm 2014, NCPO triệu tập tất cả người đứng đầu truyền thông đến Câu lạc bộ Quân đội Thái Lan và chỉ thị các nhà cung cấp mạng Internet phải kiểm duyệt mọi thông tin khiêu khích, gây xáo trộn dư luận, chứa bí mật quan chức, có khả năng ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, hoặc tổn hại danh dự của NCPO. Họ đe dọa đóng cửa mạng xã hội nếu những người điều hành không chặn những thông tin gây bất ổn hoặc "đối nghịch với tiến trình hòa bình".

Chiều cùng ngày, các kênh truyền hình tương tự (analog), trừ kênh Thai PBS, được phép phát sóng bình thường sau khi NCPO ra lệnh nhà cung cấp Internet ngăn chặn các hành vi chia sẻ truyền hình trên Internet và chỉ đạo Ủy ban Phát thanh, Truyền hình và Viễn thông Quốc gia phải đóng cửa mọi kênh truyền hình trên Internet. Các kênh truyền hình kỹ thuật số được phép tiếp tục phát sóng vào ngày hôm sau.

Ngày 24 tháng 5 năm 2014, các cơ quan truyền thông đệ một lá thư mở để thúc giục NCPO dỡ bỏ hạn chế tự do báo chí càng sớm càng tốt. NCPO đáp lại bằng cách triệu tập tất cả người điều hành truyền thông, bảo họ phải tham gia một cuộc họp với NCPO trước.